Inguruak

Txoritokieta eta Bizarain (San Marko)

Gipuzkoako ipar-ekialdean dagoen mendigune bat da, Donostia, Errenteria eta Astigarragako udalerriek bat egiten duten inguruan.

Bi gailur nabarmentzen dira: hegoaldean Txoritokieta (317 m) eta iparraldean Bizarain (279 m). Geologikoki, diapiro batek sortutako mendigunea da, kareharri arrosen lurrazaleratzea sorrarazi duena. Kareharri horren ustiapena XX. mendeko bukaerara arte luzatu zen mendigunean dauden harrobietan. Mendigunetik Donostialdeko eta Bidasoa Behereko eskualdeetako ikuspegi zabalak daude, Jaizkibel, Aiako Harria, Adarra, Ernio eta Gipuzkoako beste zenbait mendiren ikuspegiekin batera. Egoera pribilejiatu hori dela eta, bi gailur nagusietan gotorlekuak eraiki ziren XIX. mendearen bukaeran, Txoritokieta eta San Marko, egun interes historiko handia dutenak eta aisialdirako eta bisita turistikoetarako erabiltzen direnak.

Mendigunean megalitoen multzo garrantzitsu bat badago, trikuharri eta zutarriekin. Bizarain eta Txoritokietaren arteko lepoaren inguruetan Aitzetako Txabala eta Berrozpin I, II, III, IV eta V dolmenak eta Txoritokietako menhirra ikus daitezke, azken hau Astigarraga eta Errenteriaren arteko mugarri gisa erabiltzen dena. Guztiek Txoritokieta estazio megalitikoa osatzen dute, Santiagomendiko Arreginea eta Ermañalde harrespilekin batera.

Udaberrian, gainera, San Markoko erromeria tradizionala ospatzen da, apirilean.

XXI. mendeko hasierara arte, San Markoko zabortegiak San Markoko Mankomunitateko zaborrak jaso zituen.